"Xã Hội Đông Nam Bộ Từ Khởi Thuỷ Đến Đầu Thế Kỷ XXI" là công trình nghiên cứu chuyên sâu do Nhà Xuất Bản Tổng hợp TP.HCM ấn hành, gồm 384 trang bìa mềm, mang đến một bức tranh toàn diện và sinh động về vùng đất Đông Nam Bộ qua hơn hai thiên niên kỷ hình thành và phát triển. Tác phẩm mở ra không gian của đồi gò, rừng rậm và những dải đất đỏ ba-zan đặc trưng; của hệ thống sông ngòi mùa mưa nước dâng tràn bờ; của bờ biển Mô Xoài – Bà Rịa và Cần Giờ từng chỉ đóng vai trò cảng nội vùng, khác biệt với sự sầm uất của những cảng thị quốc tế như Óc Eo thời cổ.
Từ điều kiện tự nhiên và môi trường sinh thái này, lịch sử và văn hóa cư dân địa phương đã được định hình theo hướng riêng biệt. Đông Nam Bộ thời tiền – sơ sử là nơi cư trú của các dân tộc bản địa – chủ nhân văn hóa Đồng Nai, một nền văn hóa rực rỡ sánh với Sa Huỳnh và Đông Sơn. Vùng đất này từng có một thế giới gần như biệt lập, ít chịu tác động trực tiếp từ Phù Nam hay Chân Lạp, đồng thời giữ vai trò là vùng đệm giữa hai trung tâm Chân Lạp và Champa. Bước sang thời thuộc địa, Đông Nam Bộ được người Pháp ưu tiên đầu tư khai thác, tạo ra những biến động sâu sắc về cấu trúc kinh tế – xã hội, đặt nền móng cho những chuyển dịch mạnh mẽ của khu vực trong thế kỷ XX. Trong chiến tranh Việt Nam, nơi đây trở thành một trong những chiến trường ác liệt nhất, trước khi vươn lên trở thành Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam thời hậu chiến – cái nôi của công cuộc Đổi mới, công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước.
Cuốn sách không chỉ tái hiện dòng chảy lịch sử dày dặn mà còn lý giải cách con người Đông Nam Bộ đã thích nghi, khai phá và tạo dựng bản sắc vùng trên nền tảng tự nhiên không quá khắc nghiệt nhưng cũng không hề hào phóng. Với lối trình bày khoa học, dữ liệu phong phú và góc nhìn thấu đáo, đây là tài liệu tham khảo hữu ích cho bạn đọc yêu thích lịch sử – văn hóa, các nhà nghiên cứu, sinh viên và những ai muốn hiểu sâu hơn về một vùng đất giữ vai trò then chốt trong tiến trình phát triển của Việt Nam.
Sách hiện đang lưu trữ tại Thư viện Viện Nghiên cứu Phát triển TpHCM.