Tác phẩm Đường về Thăng Long của nhà văn Nguyễn Thế Quang không chỉ là câu chuyện về Đại tướng Võ Nguyên Giáp, mà còn là lời nhắc nhớ sâu sắc về sự lựa chọn của cả một thế hệ trí thức Việt Nam trong những năm tháng vận mệnh dân tộc đứng trước ngã rẽ.
Thay vì tái hiện những chiến công lẫy lừng, tác giả chọn giai đoạn năm 1946 – thời điểm đất nước và con người đều đang đối diện với những thử thách cam go – làm trọng tâm của tác phẩm. Với bút pháp hồi cố, ông mở rộng không gian và thời gian, giúp người đọc có cơ hội hiểu sâu hơn về Võ Nguyên Giáp từ thuở ấu thơ bên dòng Kiến Giang đến những ngày đầu dấn thân cách mạng ở Huế, Vinh trong bối cảnh đầy biến động của đầu thế kỷ XX, khi lớp lớp sĩ phu cũ và trí thức mới cùng dân tộc đứng lên với nhiều cách nghĩ, cách làm khác nhau.
Trong gần 600 trang sách, tác giả đã khắc họa sinh động một thời kỳ lịch sử phức tạp, nơi xuất hiện những tên tuổi lớn làm nên diện mạo của dân tộc như Phan Bội Châu, Phan Chu Trinh, Huỳnh Thúc Kháng, Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh, Trần Trọng Kim, Nguyễn Tường Tam, Hoàng Xuân Hãn, Bảo Đại… Mỗi nhân vật hiện lên không chỉ bằng sự kiện lịch sử mà còn bằng nội tâm, suy tư, và những lựa chọn đầy giằng xé giữa thời cuộc. Với sự trầm tĩnh và trách nhiệm của người cầm bút, Nguyễn Thế Quang đã dày công nghiên cứu, khai thác tư liệu từ nhiều nguồn khác nhau, kết hợp giữa sự xác thực của lịch sử và quyền hư cấu của tiểu thuyết, để vừa tái hiện chân thực một thời đã qua, vừa đi sâu khám phá thế giới nội tâm phong phú, phức tạp của con người. Những trang viết về các cuộc gặp gỡ giữa Võ Nguyên Giáp với các trí thức, nhân sĩ lớn, hay cuộc đối thoại trong tưởng tượng với “vong linh” người vợ trẻ Nguyễn Thị Quang Thái, đều mang đậm chiều sâu nhân bản và cảm xúc. Chính nhờ đó, lịch sử trong Đường về Thăng Long không chỉ là những sự kiện khô khan, mà trở thành một dòng chảy sống động của tâm hồn và nhân cách. Dù có thể chưa đáp ứng hết kỳ vọng của người đọc về hình tượng Đại tướng, nhưng Đường về Thăng Long vẫn là một tiểu thuyết mang sức nặng tư tưởng, thể hiện suy nghĩ mới mẻ của tác giả về thời cuộc, về con người và lịch sử.
Khép lại cuốn sách, người đọc không chỉ hiểu thêm về Võ Nguyên Giáp hay các trí thức Việt Nam đầu thế kỷ XX, mà còn thấy thấp thoáng đâu đó hình ảnh của chính mình trong những trăn trở về lý tưởng, trách nhiệm và con đường trở về với giá trị chân thật của dân tộc. Đây là một tác phẩm giàu cảm xúc và đáng đọc, không chỉ dành cho những ai yêu văn chương mà còn cho những người muốn tìm lại tinh thần và khí phách của một thời “đường về Thăng Long”.
Sách hiện đang được lưu trữ tại Thư viện Viện Nghiên cứu Phát triển TpHCM.